Uchwały antysmogowe to regulacje prawne, które mogą uchwalać sejmiki wojewódzkie na podstawie art. 96 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska, by zapewnić poprawę jakości powietrza w regionie. Uchwały nakładają na mieszkańców danego regionu określone przez samorząd obowiązki dotyczące użytkowanych źródeł ciepła i montażu instalacji grzewczych w nowych budynkach. Są to więc podstawowe akty prawne, które nakładają ograniczenia w zakresie użytkowania kotłów na paliwa stałe (węgiel, biomasa) – mogą to być całkowite zakazy lub zakazy użytkowania najbardziej emisyjnych typów urządzeń. Zakazują również korzystania z poszczególnych paliw, takich jak węgiel czy drewno lub określają minimalne wymagania jakościowe, jakie te paliwa muszą spełniać.
Według ustawy uchwały antysmogowe mogą określać:
– Granice obszaru, na którym wprowadza się ograniczenia lub zakazy;
– Rodzaje podmiotów lub instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia lub zakazy;
– Rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania lub których stosowanie jest zakazane lub parametry techniczne / rozwiązania techniczne / parametry emisji instalacji, w których następuje spalanie paliw, dopuszczonych do stosowania na tym obszarze;
– Sposób lub cel wykorzystania paliw, który jest objęty ograniczeniami określonymi w uchwale;
– Okres obowiązywania ograniczeń lub zakazów w ciągu roku;
– Obowiązki podmiotów objętych uchwałą w zakresie niezbędnym do kontroli realizacji uchwały.
Ograniczenia i zakazy określone w uchwałach dotyczą wszystkich użytkowników urządzeń o mocy do 1 MW, w których następuje spalanie paliw stałych, czyli użytkowników kotłów oraz pieców i kominków na paliwo stałe (paliwa węglowe i biomasowe).
Każda wojewódzka uchwała antysmogowa może zostać zaostrzona przez poszczególne rady gmin. Radni mogą ustalić np. wcześniejsze terminy wymiany kotłów czy dodatkowe zakazy dla mieszkańców miasta lub gminy. Jednak zaostrzenia uchwał antysmogowych każdorazowo musi zatwierdzać odpowiedni sejmik.
Do stycznia 2021 roku uchwały antysmogowe uchwaliło 14 województw: śląskie, małopolskie, mazowieckie, wielkopolskie, dolnośląskie, lubuskie, opolskie, podkarpackie, zachodniopomorskie, kujawsko-pomorskie, pomorskie, świętokrzyskie, łódzkie oraz lubelskie. Uchwał antysmogowych nie mają województwa warmińsko-mazurskie i podlaskie.
Poniżej najważniejsze założenia uchwały antysmogowej obowiązującej na terenie Województwa Małopolskiego:
Uchwała z dnia 23 stycznia 2017 roku.
Węgiel kamienny:
- Dopuszczony udział masowy WK o ziarnie 0–3 mm mniejszy od 15%;
- Zakaz mułów i flotów oraz mieszanek z ich udziałem.
Węgiel brunatny:
- Dopuszczony udział masowy WB o ziarnie 0–3 mm mniejszy od 15%
Drewno:
- Dopuszczona biomasa o wilgotności w stanie roboczym mniejszej od 20%
Kotły na paliwa stałe:
- – Od 1 lipca 2017 nowe kotły muszą spełniać wymagania ekoprojektu i być kotłami automatycznymi lub zgazowującymi;
– Od 1 stycznia 2023 można eksploatować tylko kotły 3, 4, 5 klasy i ekoprojektu (do tej pory należy wymienić kotły pozaklasowe);
– Od 1 stycznia 2027 można eksploatować tylko kotły 5 klasy (zainstalowane przed wejściem w życie uchwały) i ekoprojektu (do tej pory należy wymienić kotły 3 i 4 klasy).
Miejscowe ogrzewacze pomieszczeń (piece, kominki):
- – Od 1 lipca 2017 nowe piece/kominki muszą spełniać wymagania ekoprojektu;
– Od 1 stycznia 2023 można eksploatować tylko kominki ekoprojektu lub o sprawności większej od 80% (do tej pory wszystkie inne należy wymienić lub doposażyć w odpylanie do poziomu ekoprojektu).
Została także przyjęta uchwała antysmogowa dla Krakowa, według której od 1 września 2019 roku obowiązuje całkowity zakaz stosowania paliw stałych.
źródło: Polski Alarm Smogowy
