Z inicjatywy Wójta Tadeusza Łopaty w piątek 20 kwietnia br. w Lanckoronie miało miejsce seminarium połączone z otwarciem wystawy prac studentów Wydziału Architektury Politechniki Krakowskiej, kierunku: architektura krajobrazu dot. zagospodarowania góry zamkowej w Lanckoronie jako obiektu UNESCO. Wydarzenia to odbyło się w ramach Międzynarodowego Miesiąca Architektury Krajobrazu, który przypada w kwietniu. Organizatorami byli Wójt i Gmina Lanckorona, Politechnika Krakowska oraz Narodowy Instytut Dziedzictwa.
Wszystkich zgromadzonych przywitał Wójt Gminy Lanckorona Tadeusz Łopata, który na wstępie przypomniał o tym, że w 2015 roku jego staraniem została stworzona Rada Naukowa złożona naukowców – specjalistów w dziedzinie ochrony zabytków, przyrody oraz krajobrazu, których zadaniem jest wspieranie działań Wójta w zakresie ochrony i rewitalizacji wzgórza zamkowego. Wójt podziękował członkom Rady Naukowej, do której należą m.in.: dr inż. arch. Jan Janczykowski (Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków), prof. dr hab. Zbigniew Mirek (Przewodniczący Komitetu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, członek Komitetu ds. Światowego Dziedzictwa Kulturowego w Polsce oraz Prezes Towarzystwa Przyjaciół Lanckorony), prof. nadz. dr inż. arch. Zbigniew Myczkowski (Politechnika Krakowska, ekspert w dziedzinie architektury krajobrazu, Wiceprzewodniczący Państwowej Rady Ochrony Zabytków), dr inż. arch. Krzysztof Wielgus (Politechnika Krakowska, członek Komisji Architektury Militarnej Polskiego Komitetu Narodowego ICOMOS, specjalista do spraw architektury obronnej). Wójt przypomniał także fakt podpisania porozumienia w sprawie rewitalizacji wzgórza zamkowego w 2015 roku sygnowanego również przez prof. dr hab. inż. arch. Andrzeja Kadłuczkę Przewodniczącego Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków oraz prof. dr hab. Jacka Rulewicza Sekretarza Stowarzyszenia Historyków Sztuki.
Przy tej okazji Wójt przypomniał swoją wypowiedź z 2015 roku dla Kroniki Beskidzkiej: „Głównym celem, który chciałbym osiągnąć, jest zabezpieczenie i uporządkowanie zamkowych ruin, by nie postępowała ich dalsza degradacja, ale to nie wszystko, ponieważ chcemy wyeksponować fortyfikacje ziemne.”
Seminarium rozpoczęło się od wystąpienia dr arch. Krzysztofa Wielgusa z Politechniki Krakowskiej, który rozwiał na wstępie wszystkie wątpliwości dotyczące odbudowy zamku lanckorońskiego mówiąc: „Nie można odbudować zamku, gdyż byłoby to przekłamanie jego rzeczywistej ewolucji, w tym zniszczeń, których doznał przez kilkaset lat swoich trudnych dziejów. Naszym obowiązkiem jest jego zabezpieczenie, uczytelnienie i wkomponowanie w cały wielki system dóbr kultury i natury, którym jest ufortyfikowany szczyt góry zamkowej objęty wpisem na listę światowego dziedzictwa UNESCO.”
O badaniach archeologicznych na lanckorońskim zamku opowiedział archeolog Eligiusz Dworaczyński. Wszyscy zebrani dowiedzieli się o wyjątkowych, a nawet sensacyjnych wynikach badań. Okazało się m.in. iż najstarszy zamek lanckoroński w formie tzw. gródka stożkowatego znajdował się na szczycie góry i pochodził z okresu poprzedzającego chrzest Polski. W sezonie badań 2017 odkryto również dobrze zachowane ślady fortyfikacji z czasów Mikołaja Zebrzydowskiego dostosowanych do użycia broni palnej, usytuowanych u północnego podnóża zamku kazimierzowskiego. Badania trwać będą w roku 2018 i obejmą m.in. najwcześniejszy bastion konfederacki i bramę do pierwszej fortecy konfederatów barskich projektowanej przez francuskiego inżyniera de La Serre’a. W trakcie ostatnich prac zebrano dużo materiału archeologicznego, który w przyszłości znajdzie swoje miejsce na zrewitalizowanym wzgórzu zamkowym.
Architekt Piotr Knez przedstawił pokrótce założenia ukończonego projektu budowlanego rewitalizacji wzgórza zamkowego: „Zamek lanckoroński zostanie zabezpieczony w charakterze trwałej ruiny, zabezpieczonej i udostępnionej dla turystów. Przewidujemy także udostępnienie i wyeksponowanie fortyfikacji ziemnych oraz reliktów gródka stożkowego”. W projekcie przewidziano również stworzenie punktów widokowych na okolice Lanckorony.
Wójt poinformował zebranych, że obecnie projekt jest w trakcie procedowania.
Studentki kierunku architektura krajobrazu Agnieszka Wilkosz i Marta Trzop zaprezentowały pracę semestralną dot. koncepcji planu zarządzania obszarem góry lanckorońskiej objętej wpisem na listę UNESCO. Prezentowany projekt oraz inne wyeksponowane w postaci plansz stanowią rodzaj laboratorium, w którym badane są najważniejsze problemy, z którymi Gmina Lanckorona musi się zmierzyć w przyszłości. Wynikające z konieczności opracowania dokumentów wymaganych przez UNESCO. Autorki określiły kilka takich problemów m.in. przypadkowy i niekorzystny przebieg granicy wpisu przecinający zespól zabytkowy na szczycie góry zamkowej. Autorki określiły też typy najwartościowszych i najpiękniejszych krajobrazów lanckorońskich definiując je w postaci czytelnych piktogramów i przypisując do planu miasta. Tworzy się w ten sposób mapa problemów, wartości, szans, zagrożeń i niezbędnych działań, która ma być pomocą dla przyszłych decyzji władz gminy.
Ostatnim punktem programu seminarium była prezentacja filmów: „Piękne, polskie, drewniane” oraz „Krajobraz mojego miasta” przygotowanych przez Instytut Dziedzictwa Narodowego. Filmy te stanowią element programu promocji dobrych praktyk ochrony i kształtowania krajobrazu Polski. W filmie „Piękne, polskie, drewniane” Lanckoronę zaprezentowano jako jeden z wiodących w kraju przykładów opieki nad architekturą drewnianą.
Wystawę prac studentów Politechniki Krakowskiej można oglądać w sali widowiskowej Gminnego Ośrodka Kultury w Lanckoronie.
